Bert van der Spek, Mathieu Ossendrijver
Rijksmuseum van Oudheden: Leemanszaal
Op 1 oktober 331 v. Chr. versloeg de Macedonische koning Alexander de Grote de Perzische koning Darius III bij Gaugamela in Noord-Mesopotamië en enige weken later trok hij zegevierend de stad Babylon binnen, het huidige Irak. Babylonië kreeg nu te maken met een Grieks-Macedonische overheersing totdat in 141 v.Chr. het Iraanse volk van de Parthen Babylonië bezette en tot 224 n.Chr. aan de macht bleef. Alexander luidde de zgn. Hellenistische periode in de geschiedenis in. Babylonië is natuurlijk vooral bekend door de millennialange spijkerschriftcultuur. Anders dan vaak gedacht wordt bleef die spijkerschriftcultuur ook na de komst van Alexander de Grote nog vele eeuwen bestaan. Er is zelfs een bloei te constateren op het gebied van de historische teksten en astronomie. De Griekse en Babylonische wetenschap en cultuur kwamen nu in veel nauwer contact dan ooit tevoren.
Dit boek bevat een volledige editie met transliteraties, vertalingen en uitgebreid commentaar van alle historische teksten in spijkerschrift tussen ca. 400 en 22 v.Chr. Het gaat daarbij in de eerste plaats om een twintigtal kronieken, dat zijn summiere verslagen over de contemporaine geschiedenis: het wel en wee van de Grieks-Macedonische koningen en dan vooral hun daden in Babylonië. Verder gingen Babylonische geleerden door met het dagelijks bijhouden in de zgn. “Astronomische Dagboeken” over de bewegingen van planeten in de sterrenhemel, zons- en maansverduisteringen, het verschijnen van kometen, maar ook het weer, de stand van de Eufraat, goederenprijzen en tenslotte kroniekachtige mededelingen over wat er in Babylonië en de wereld gebeurde. Deze historische secties van de dagboeken zijn in dit boek allemaal opnieuw uitgegeven. Verder bevat het boek twee koningslijsten, een editie van een cilinderinscriptie van koning Antiochus I (268 v.Chr.) en een Appendix met de uitleg van talrijke termen.
Dit boek is van fundamenteel belang voor alle onderzoekers die zich bezighouden met de geschiedenis van het Hellenistische tijdvak, dat vooral bekend is uit Griekse bronnen. In tegenstelling tot de Griekse bronnen, die een paar eeuwen later zijn opgeschreven, zijn deze contemporain en geven zij informatie vanuit niet-Grieks perspectief. Onmisbaar voor historici, classici, assyriologen, archeologen, godsdiensthistorici, Bijbelwetenschappers en onderzoekers op het gebied van de geschiedschrijving.
Het boek is teamwork van een vijftal onderzoekers, mede op basis van onderzoek aan de Vrije Universiteit te Amsterdam, gefinancierd door twee subsidies van NWO.
Op vrijdag 5 juni 2026 zal aan de Vrije Universiteit een symposium gehouden worden over dit boek
Auteur Bert van der Spek zal een toelichting op het nieuwe boek geven. Mathieu Ossendrijver is respondent. Het evenement is in-person en aansluitend is de jaarlijks NINO Sinterklaasborrel in het RMO.
Toegang is gratis, maar graag aanmelden – aanmeldformulier wordt z.sm. online gezet.