Op 16 mei heeft Benjamin Suchard de Jaarprijs Cuijpers-Opdenakker 2023 ontvangen voor zijn artikel “The Greek in Daniel 3: Code-Switching, Not Loanwords”.
Benjamin Suchard is de winnaar van de Jaarprijs Cuijpers-Opdenakker 2023. De prijs is uitgereikt op 16 mei. De auteur heeft bij die gelegenheid een presentatie gegeven over zijn winnende artikel, en zijn plan om het onderwerp bij het brede publiek onder de aandacht te brengen.
NINO en Ex Oriente Lux reiken sinds 2021 samen een prijs uit voor het beste wetenschappelijke artikel in Nederland, geschreven door een jonge wetenschapper over het Oude Nabije Oosten (incl. Egypte). Vanaf dit jaar wordt de prijs eens in de twee jaar uitgereikt en is het prijzengeld € 1000. De Jaarprijs Cuijpers-Opdenakker is ingesteld door en vernoemd naar C.P.M. Cuijpers en R.J.G. Opdenakker.
Benjamin D. Suchard, The Greek in Daniel 3: Code-Switching, Not Loanwords. Journal of Biblical Literature 1 March 2022; 141 (1): 121–136. doi: https://doi.org/10.15699/jbl.1411.2022.7
The presence of words deriving from Greek κιθάρα (“cithara”), σαμβύκη (“sambuca”), ψαλτήριον (“psaltery”), and συμφωνία (“symphonia”) in Dan 3 has long been taken as damning evidence against the traditional sixth-century BCE date of composition for the book of Daniel. For the past fifty years, however, scholars have increasingly argued that Greek loanwords could have occurred in sixth-century Aramaic. In this article, I challenge the underlying assumption that the Greek words in Dan 3 result from lexical borrowing. They are characterized by a lack of phonological and morphological integration. This suggests that they are not established loanwords but instances of code-switching: Greek linguistic material was inserted into an Aramaic framework by a multilingual author, writing for an audience that was similarly multilingual. As widespread proficiency in Greek is not known to have occurred in the Near East before the Macedonian conquests of the 330s, the identification of these words as code switches thus limits their use in Dan 3 to the Hellenistic period and strongly suggests that they were used for literary effect: together with the lack of Greek code-switching elsewhere in the chapter, they highlight the transience of worldly empires. The phonology of the Greek underlying these code-switches as revealed by the use of matres lectionis, moreover, points to a terminus post quem of ca. 200 BCE, later than the story collection of Dan 2–6 is usually held to have been put together.
Naar mijn idee bevindt dit artikel zich op het snijvlak van verschillende disciplines en interessegebieden: aan de ene kant taalkunde en meertaligheid, aan de andere kant de geschiedenis en literatuur van het Oude Nabije Oosten, waarbij een Aramese tekst uit de Hebreeuwse bijbel commentaar levert op de Nieuw-Babylonische, Perzische en Seleucidische wereldrijken. Mijn populariseringsvoorstel is er daarom op gericht om middels deze overlap een zo breed mogelijk publiek aan te spreken.
Ten eerste zal de inhoud van het artikel worden verwerkt in een theatervoorstelling rond codeswitching, die ook zal putten uit ten minste twee andere talen in contactsituaties (een uit de middeleeuwen of vroegmoderne periode en een moderne). Deze voorstelling wordt door Taalmuseum geproduceerd in het kader van internationaal literatuurfestival Letterlijk Leiden, 17 november t/m 16 december 2023. Het publiek bestaat uit zo’n 60 personen per keer, met twee geplande opvoeringen, waarvan er een nadrukkelijk op middelbare scholieren zal worden gericht.
Aan de hand van de theatervoorstelling is het plan om ook een aantal korte filmpjes te maken, met gebruikmaking van aansprekende technieken zoals stop motion. Een van deze filmpjes zal over Daniël 3 gaan, met een focus op codeswitching en meertaligheid. Door de speelduur kort te houden blijven de productiekosten beperkt en wordt de online deelbaarheidsfactor verhoogd. Naast fondsen waar Taalmuseum over beschikt zal dit worden gefinancierd uit mijn projectbudget en aanvullende fondsen zoals een Martin Burr Grant en eventueel de Jaarprijs Cuijpers-Opdenakker.
Ten slotte is het plan om naar aanleiding van de theatervoorstelling een populariserend artikel te schrijven over meertaligheid in het Oude Nabije Oosten, in samenwerking met wetenschapsjournalist Jona Lendering. Dit zal worden aangeboden aan landelijke kranten en anders gepubliceerd op een op de Oudheid gerichte website als Mainzer Beobachter of Livius. Door deze geschreven vorm wordt een bredere doelgroep aangesproken dan in de theatervoorstelling maar kan er dieper op de materie worden ingegaan dan in het filmpje.
Naast deze aanzetten is er ook ruimte om de inhoud van het artikel te betrekken bij het Taalmuseumprogramma van volgend jaar, waarin er veel aandacht zal zijn voor talen uit het Oude Nabije en Midden-Oosten. Door deze gevarieerde popularisering hoop ik de inhoud van het artikel niet alleen bij een breed publiek onder de aandacht te brengen, maar ook enthousiasme voor het Oude Nabije Oosten op te wekken bij een publiek dat al geïnteresseerd is in taal en meertaligheid en omgekeerd.
Dit is de derde uitreiking van de Jaarprijs voor jonge schrijvers van wetenschappelijke artikelen op het gebied van geschiedenis en cultuur van het oude Nabije Oosten in samenhang met mogelijkheden tot popularisering.
Er zijn 4 artikelen ingestuurd. Ook dit jaar waren de inzendingen zeer goed; de keuze was niet gemakkelijk voor de jury.
De originaliteit van het winnende artikel en wetenschappelijke aanpak is zeer hoog en toont een brede kennis van het Oude Nabije Oosten en filologisch meesterschap.
Qua academische impact is de jury van mening dat het idee van code-switching ook belangrijke gevolgen kan hebben voor de Bijbelstudie, en dan met name de datering van het Boek Daniël en kwesties zoals goddelijke inspiratie versus menselijk auteurschap. Het toont ook dat meertaligheid en het hebben van meerdere culturele identiteiten zeker geen recent fenomeen is.
Benjamin’s popularisatievoorstel – het idee om code-switching in een theatervoorstelling te verwerken – is niet alleen een novum voor de prijs, maar ook goed door hem doordacht en haalbaar.